मिर्गौला मानव शरीरको महत्त्वपूर्ण अङ्गहरू मध्ये एक हो । शरीरलाई स्वस्थ राख्न यसका धेरै जिम्मेवारीहरू हुन्छन्।
डाक्टरहरूले प्रायः मिर्गौला स्वस्थ राख्न सन्तुलित मात्रामा नुन सेवन गर्ने, अत्यधिक चिनीबाट बच्ने र डाक्टरको सल्लाह बिना दुखाइ कम गर्ने औषधि प्रयोग नगर्ने सल्लाह दिन्छन्।
मिर्गौलामा अत्यधिक दबाबबाट बच्न अन्य धेरै उपायहरू पनि सुझाव दिइन्छ।
मिर्गौलाले हाम्रो शरीरमा इलेक्ट्रोलाइट सन्तुलन कायम राख्ने काम गर्छ। यसले सोडियम र पोटासियम जस्ता तत्त्वहरूको मात्रा नियन्त्रण गर्छ।
मिर्गौला रोगका विशेषज्ञका अनुसार हामीले खाना मार्फत वा अन्य तरिकाले उपभोग गर्ने अनावश्यक चीजहरू मिर्गौलाले शरीरबाट बाहिर निकाल्छ। मिर्गौलाले शरीरमा धेरै प्रकारका हर्मोनहरू पनि उत्पादन गर्छ, जसमा रगत बनाउने हर्मोन, रक्तचाप नियन्त्रण गर्ने हर्मोन र इलेक्ट्रोलाइट सन्तुलन कायम राख्ने हर्मोन समावेश छन्।
हाम्रो शरीरमा मेटाबोलिज्मसँग सम्बन्धित हरेक प्रक्रियाको लागि इलेक्ट्रोलाइट सन्तुलन कायम राख्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। उदाहरणका लागि, मुटुको प्रत्येक कोषले राम्रोसँग काम गर्नको लागि, निश्चित मात्रामा इलेक्ट्रोलाइट आवश्यक पर्दछ।
यदि इलेक्ट्रोलाइट्स असन्तुलित भएमा, मस्तिष्कको काम प्रभावित हुन सक्छ, मांसपेशीको दक्षता घट्न सक्छ र स्नायु प्रणाली पनि प्रभावित हुन सक्छ।
यदि मिर्गौलाले राम्रोसँग काम गरेन भने भिटामिन डी लिनुको कुनै अर्थ हुँदैन। जतिसुकै भिटामिन डी लिए पनि शरीरलाई फाइदा हुँदैन। मिर्गौलालाई शरीरको लागि एक प्रकारको ‘भोल्टेज स्टेबिलाइजर’ पनि भनिन्छ। यदि कुनै व्यक्तिले आवश्यकताभन्दा बढी पानी पिउँछ भने, मिर्गौलाले शरीरबाट अतिरिक्त पानी निकाल्छ।
कति पानी पिउनुपर्छ?
हाम्रो मिर्गौला स्वस्थ राख्न हामीले हरेक दिन कति पानी पिउनुपर्छ भन्ने कुनै निश्चित मात्रा छैन। हाम्रो शरीरले नै हामीलाई कति पानी चाहिन्छ भनेर बताउँछ। तिर्खा लाग्नु यसको सङ्केत हो।
पानी शरीरबाट धेरै तरिकाले बाहिर निस्किरहन्छ, जस्तै पसिना र श्वासप्रश्वासको माध्यमबाट। यसबाहेक, केही प्रक्रियाहरू छन् जुन देखिँदैनन्, तर तिनीहरूमा पनि शरीरबाट पानी निस्कन्छ।
यस्तो अवस्थामा एक वयस्क व्यक्तिको लागि कम्तिमा ७०० देखि ८०० मिलिलिटर पानी आवश्यक हुन्छ। तर, शरीरलाई आवश्यक मात्रामा पानी सादा पानी पिएर मात्र मिल्दैन । यो दूध, फलफूलको रस वा मोही जस्ता तरल पदार्थको माध्यमबाट पनि शरीरमा पुग्छ।
व्यक्तिलाई कति पानी चाहिन्छ भन्ने कुरा उसको उमेर, शारीरिक गतिविधि र वातावरणमा निर्भर गर्दछ। यदि कुनै व्यक्ति तातो हावापानीमा बस्छ भने, उसलाई बढी पानी चाहिन्छ।
एक सामान्य व्यक्तिलाई हरेक दिन तीन देखि साढे तीन लिटर पानी चाहिन्छ। यो मात्रा सादा पानीले मात्र पूरा गर्नुपर्छ भन्ने छैन। यो कुनै पनि प्रकारको तरल पदार्थले पूरा गर्न सकिन्छ। यदि हामीले शरीरमा पानीको सन्तुलन कायम राख्यौँ भने, पिसाबको सङ्क्रमणको सम्भावना पनि कम हुन्छ।
मुटु वा मिर्गौला रोगबाट पीडित व्यक्तिहरूको लागि, पानीको मात्रा थोरै सीमित गरिएको छ ताकि ती अङ्गहरूमा धेरै दबाब नपरोस्।
मिर्गौलाले शरीरमा पानीको मात्रा पनि सन्तुलित गर्छ। यदि तपाईँले धेरै पानी पिउनुभएको छ भने, मिर्गौलाले त्यसलाई बाहिर निकाल्छ, र यदि तपाईँले कम पिउँदै हुनुहुन्छ भने, त्यही पानी शरीरमा बचत हुनेछ। पिउने पानीको कुनै निश्चित मात्रा छैन। यद्यपि, सामान्यतया एक स्वस्थ वयस्कले दैनिक दुई देखि तीन लिटर पानी पिउनुपर्छ।
शरीरमा पानीको आवश्यकता व्यक्तिको शरीरको आकारमा पनि निर्भर गर्दछ। उदाहरणका लागि, साना बच्चाहरूलाई वयस्कहरूको तुलनामा कम पानी चाहिन्छ।
मिर्गौला स्वस्थ राख्ने सजिलो र आधारभूत सुझावहरू
मिर्गौला स्वस्थ राख्ने सबैभन्दा आधारभूत तरिका भनेको सन्तुलित आहार खानु, आफ्नो शरीरको तौल नियन्त्रण गर्नु र नियमित रूपमा शारीरिक रूपमा सक्रिय रहनु हो।
मध्यपूर्वी देशहरूमा मिर्गौला रोगहरू कम सामान्य छन् किनभने त्यहाँका मानिसहरूले कम नुन खान्छन्। जबकि नेपालमा धेरैजसो मानिसहरूले बढी नुन खान्छन्, जसले मिर्गौलालाई असर गर्छ।
जब कुनै व्यक्तिले धेरै नुन वा चिनी सेवन गर्छ, सन्तुलन कायम राख्न मिर्गौलामा अतिरिक्त दबाब पर्छ। यो दबाबले लामो समयसम्म मिर्गौलाको कार्यप्रणालीलाई असर गर्न सक्छ।
यसबाहेक, धेरै मानिसहरू लामो समयदेखि उच्च रक्तचापबाट पीडित छन्, तर यसलाई गम्भीरतापूर्वक लिँदैनन्। डाक्टरहरूका अनुसार, उच्च रक्तचापले सिधै मिर्गौलालाई असर गर्छ, किनभने रक्तचाप सन्तुलित राख्न उनीहरूले बढी मेहनत गर्नुपर्छ।
त्यसैले कसैलाई उच्च रक्तचापको समस्या छ भने चिकित्सकको सल्लाह अनुसार औषधि मार्फत नियन्त्रण गर्नुपर्छ।
जे खान्छौ, डाक्टर वा विशेषज्ञको सल्लाह अनुसार खानुपर्छ। पसलबाट आफैँ कुनै पनि औषधि नकिन्नुहोस्। विशेष गरी दुखाइ कम गर्ने औषधि, किनकि यसले मिर्गौलालाई हानि पुर्याउन सक्छ।
मिर्गौला स्वस्थ राख्नको लागि अर्को महत्त्वपूर्ण सल्लाह भनेको धूम्रपानबाट बच्नु हो, किनकि सुर्तीजन्य पदार्थ र यसका उत्पादनहरूले पनि मिर्गौलालाई प्रत्यक्ष असर गर्छ।