– हिरालाल आचार्य ‘डायमण्ड’
चितवन, जेठ ३० –
लामो समयसमम्मको खडेरीले चितवनका बारीमा मकैका बोट सुकेका छन् । आकाशे पानीको भरमा रहेका किसानहरुको सबै मकै बारीमै सुक्न थालेको हो । भूमिगत सिँचाईं गरिरहेका किसानहरुको मकै पनि त्यति राम्रो हुन सकेको छैन ।
यतिखेर मकैको दाना लाग्ने र पाक्ने बेला हो । दाना लागेका मकै नपाक्दै सुकेका छन् भने दाना नगलागेका मकैमा दाना लाग्न सकेको छैन । खेडेरी बढ्दै जाँदा मकैको टुप्पा कुहिने रोग समेत लाग्न थालेको किसानहरुले बताएका छन् ।
भरतपुर महानगरपालिका २० का किसान नारायणदत्त रिमालले खडेरीले गर्दा आफूहरु मर्कामा परेको सुनाए । कहिले बिउ अभाव, कहिले मल अभाव त कहिले अनेकथरी समस्या झेल्दै आइएको र अहिले घोगा लाउने बेलामा खडेरी परेर झन् पीडा थपिएको रिमाल बताउँछन् ।
माडी नगरापालिका १ की अनुपा महत्तोले विगतका वर्षमा मकै बेचेर खर्च टार्ने गरेको भएपछि यसपाली मकै सुक्दा गाह्रो पर्ने दुखेसो सुनाइन । उनले कतिपय मकैमा घोगा नै नलागेको र घोगा लागि हालेपनि भित्र थोतो रहेको बताइन् ।
अरुको बारी भाडामा लिएर मकै खेती गरेका भरतपुर २३ का किसान शोभाखर जैशीले लगाएको खेतालाको ज्याला र बिउको लगानी समेत नउठेको बताए । सुकेका कारणले गर्दा गाईभैँसीले पनि घाँस खाना छाडेको उनको भनाइ छ ।
कृषि ज्ञान केन्द्र चितवनका सूचना अधिकारी मीनबहादुर पुनले सिँचाइ पुगेको ठाउँ बाहेक अन्यत्रको मकै यसपाली जोगाउन कठिन रहेको बताए । उनले यसपाली जिल्लामा मकै उत्पादनमा व्यापक कमी आउने आंकलन गरिएको जानकारी दिए ।