मेघौली, ४ जेठ
वन्यजन्तु संरक्षणमा नेचर गाइडको भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेको कार्यक्रमका सहभागीहरूले बताएका छन् ।
मेघौली–घटगाई नेचर गाइड एसोसिएसन भरतपुर चितवनको आयोजनामा शुक्रबार मेघौलीमा सम्पन्न स्थानीय निकायका साथै सरोकारवालाहरूसँग परिचयात्मक तथा जैविक विविधता संरक्षणसम्बन्धी अन्तरक्रियामा कार्यक्रममा सहभागीहरूले संरक्षणको सेतुको रुपमा गाइडले भूमिका खेल्नुपर्ने बताए ।
निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत दिलबहादुर पुर्जा पुनले प्रकृति संरक्षणमा गाइडको भूमिका उल्लेखनीय रहेको भन्दै पर्यटकलाई संरक्षणबाट चेतना फैलाउन गाइडमार्फत सजिलो हुने बताए ।
चितवन निकुञ्ज अन्य संरक्षित क्षेत्रभन्दा फरक रहेकाले थप गम्भीरता अपनाउनुपर्ने बताउँदै उनले भने ‘नेचर गाइडको निकुञ्जभित्र वन्यजन्तुले आक्रमण गरेर ज्यानैसमेत गएको छ, यस्ता घटना नदोहोरियोस् भनेर थप सजगता अपनाउनुपर्ने भएको छ ।’
चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्र ‘जिप सफारी’ गराउने अनुमति समितिमार्फत साना होटललाई पनि दिन सकिने उनले बताए । विश्व विख्यात पर्यटकीयस्थलमध्ये चितवनको चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज पनि एक रहेको र चितवन राष्ट्रिय निकुन्जमा जंगल सफारी गर्न धेरैले रुचाउने गर्दछन् । निकुञ्जका भित्री क्षेत्रमा फोहर भेटिन्छ । पर्यटकले खाएर फ्याँकिएको अवस्था पनि हुन्छ । यस्ता गतिविधि रोक्नका लागि पनि नेचर गाइडको भूमिका रहन्छ । गाइडले यस्ता धेरै कुरा नियन्त्रण गर्न सक्ने भरतपुर–२२ का वडाध्यक्ष विष्णु महतोले बताए ।
उनले वन वन्यजन्तुको क्षेत्र स्वच्छ राख्ने भूमिका गाइडको रहेको बताए। फोहर प्लाष्टिक फाल्नाले गैंडाको स्वास्थ्यमा असर गर्न सक्छ । नदी प्रदूषणले गोही, माछालाई असर गर्न सक्छ भन्ने कुराहरू गाइडले सिकाउनुपर्ने बताए । टाइगर टप्स होटलका प्रशासकीय प्रबन्धक रामसिंह गुरुङले चितवनमा पर्यटन व्यवसाय सुरू गर्ने टाइगर टप्स होटल विश्वस्तरमा कहलिएको थियो ।
चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा रहेको टाइगर टप्स लज सफारी पर्यटनको विश्वविख्यात ब्रान्ड नै थियो यो पुन सञ्चालन गरिनुपर्ने वताए । दुर्लभ बाघ, गैँडा तथा चराचुरूङ्गी, राइनो पार्क, असहाय वन्यजन्तु केन्द्र, थारु सांस्कृतिक सङ्ग्रहालय, प्याराजम्पिङ, पहाडी तथा आदिवासी संस्कृति, निकुञ्जमा हात्ती सयर, डुङ्गा सयर, मचान स्टे, जङ्गल वाक, जिप सफारी आदि मेघौलीको विशिष्टता भएको गोलाघाट पर्यटक विकास समितिका अध्यक्ष तेलबहादुर कुमाल बिशालले बताए ।
जैविक विविधता, दुर्लभ वन्यजन्तुको वासस्थान चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज, दुई ठूला नदी नारायणी र रापतीको संगमस्थल मेघौली नै चितवनको प्रमुख पर्यटकीय केन्द्र बन्ने मेघैली पर्यटन विकास समितिका अध्यक्ष मोतीप्रसाद भुषाल राजुको भनाइ छ । बिनाबर्दीको निकुञ्जको आर्मी नेचर गाइड नै हो, पथप्रदर्शकहरू विश्व कै प्रतिनिधित्व गरेर पर्यटक डुलाउँछन्, त्यसैले संरक्षणमा उसको थप जिम्मेवारी हुने मेघौली घटगाई नेचर गाइड एसोसिएसनका अध्यक्ष मनेष लिम्बूले बताए । नयाँ गोरखगणका गणपति दिपक टन्डन क्षेत्रीले संरक्षणको पाटोमा नेचर गाईडसँग सहकार्य हुन सक्ने बताए।
कार्यक्रम व्यवस्थापनको लागि नेपाल टाइगर ट्रष्ट, वन्यजन्तु फोटोग्राफर ओम यादव, गाउँबेँसी पोल्टीफर्मको सञ्चालक किरण कुमाललगायतले सहयोग गरेका थिए ।
