– भागवत लामिछाने
चितवन, कालिका ६, जमुनापुर –
तीज प्राचिन कालमा पार्वतीले भगवान शिवजीलाई पति पाउँ भनि निरहार व्रत बसी तपस्या गरेको दिनसँग परिचित ऐतिहासिक पर्व हो ।
यो पर्व प्रत्येक वर्षको भाद«« शुक्ल तृतियाको दिन पर्दछ । यस दिनमा हिन्दु महिलाहरु भगवान शिवको पूजा आराधना गरी व्रत बस्नुका साथै नाचगान गरेर धुमधाम मनाँउछन् ।
तीजलाई हिन्दु नारीहरुले हर्ष र स्वतन्त्रता चाडको रुपमा लिन्छन् । यस धार्मिक परम्परालाई निरन्तरता दिन हिन्दु नारीहरुले हरेक वर्ष तीज पर्वलाई धुमधामलले मनाँउदै आएका छन् ।
विवाह भएर गएकी छोरीचेलीहरुले आफ्नो कर्म घरमा भोग्न परेको सुख, दुःख पीडाहरु तीजको गीतमार्फत माइतिको आँगनमा व्यक्त गर्ने गर्दछन् ।
अविवाहित नारीहरु भगवान शिवजि जस्तै वर प्राप्त गर्न सकुँ भनेर व्रत आराधना गर्छन् भने विवाहित महिलाहरु आफ्नो पारिवारिक सुख शान्ति र श्रीमान्को दिर्घायुको लागी व्रत बस्ने गरेको पाइन्छ ।
मध्यरातमा दर खाने र भोलीपल्ट दिन भर व्रत बसेर नाचगान गर्ने अनि पन्चमीमा सप्तऋषिको पूजा गरी मनाउने गरिन्छ ।
यो चाडको महत्व जति नै छ, उति नै भड्किलो र खरचिलो बन्दै गएको छ ।
दर खान जाँदा अरुलाई देखाउन कै लागि भने पनि आफूसँग नभए पनि अरुको कपडा, गहना मागेर लगाउने र यदि नभए तीजको भेटघाटमा जानै नचाहने स्थिति पैदा भएको देखिन्छ ।
पहिला आआफ्ना घरमा बसेर खाइने दर अहिले आएर विभिन्न होटल, रेष्टुरेन्टमा खाने खुवाउने विकृत प्रचलन भएको देख्न सकिन्छ ।
यति मात्र नभएर तीज गीत संगितमा पनि पश्चिमेली संस्कृति हावी भएको छ । पहिला, पहिला तीजको गीतमा आम समाजमा घटेका घटना तथा महिला दिदीबहिनी, छोरीचेलीहरुले आफ्नो व्यथालार्ई बारेमा गीत बनाएर गाउने प्रचलन थियो ।
अहिले भने युवा युवतीको माया पिरतीको उरन्ठयाउला गीत बनाएका छन् । जस्ले हाम्रो कला संस्कृतिमा विकृति ल्याएकोे छ ।
अझ आजभोली मनाईने तीजले त पराकाष्ट नाघिसकेको छ । के शहर, के गाँउघर तीज सुरु हुनुभन्दा दुई महिना अगाडि देखि नै तीजको तडकभडक सुरु हुन्छ ।
तीजमा महँगामहँगा कपडा, गरगहनामा सजिएर, महँगा होटल, पार्टी प्यालेस, रेष्टुरेन्ट आदिमा गएर ककटेल, बिएर, पार्टी गर्ने र त्यसको नशामा नेपाली नारीहरु पश्चिमेली संगितमा अर्धनग्न पहिरनमा अर्धनग्न भएर गरिने नृत्य जस्तो उश्रृङ्खल गतिविधिले पौराणिक एवम् पवित्र पर्व हरितालिका तीजको मर्यादालाई हानी पु¥याउनुको साथै नयाँ सन्ततीलाई झन् उश्रृङ्खल बन्न दुष्प्रेरित गरेको पाइन्छ ।
यस्ता पर्वलाई विकृतितिर लैजानु हुन्न । तसर्थ यस पर्वको महत्वलाई बुझेर हाम्रो धर्म, संस्कार र संस्कृतिको मूल्य, मान्यतालाई लोप हुन दिनु हुँदैन ।
यस्ता पर्वहरुमा हुर्किँदै गएका भडकिलोपन, आधुनिकीकरण र पश्चिमेली संस्कृतिलाई रोक्न समयमै सजग र सोच्न जरुरी छ ।